Kaszel suchy i mokry

Warto nauczyć się rozpoznawać, z którym rodzajem kaszlu mamy do czynienia. Ma to znaczenie praktyczne. Kaszel suchy wymaga innego postępowania i innych leków niż kaszel mokry – nawet wtedy, gdy kurujemy się domowymi sposobami. Kiedy idziemy do lekarza, także zapyta, jaki rodzaj kaszlu nam dokucza.

Kaszel suchy, czyli bezproduktywny

Kaszel suchy nazywany jest także kaszlem nieproduktywnym. To określenie dużo mówi o naturze tego rodzaju kaszlu.

Czujemy przy nim suchość i drapanie w gardle. W dodatku mamy wrażenie, że w drogach oddechowych coś tkwi, coś przeszkadza. Łaskocze, drażni lub boli. Usiłujemy to odkrztusić i… nie udaje się. Receptory kaszlowe w błonie śluzowej nosogardzieli, krtani, oskrzeli są ciągle podrażniane. To uruchamia odruch kaszlu.

Napady suchego kaszlu są bardzo męczące. Często trudno się od niego powstrzymać. Dają się we znaki także w nocy i mogą przerywać sen. Powodują, że możemy odczuwać ból mocno pracujących podczas kaszlu przepony, mięśni ściany brzucha oraz mięśni międzyżebrowych.

Przy suchym kaszlu nie odkrztuszamy wydzieliny, gdyż – w odróżnieniu od kaszlu mokrego – nie jest ona produkowana w nadmiarze i nie zalega w drogach oddechowych. Przy wyrzucie strumienia powietrza podczas odkasływania nic nie odrywa się w drogach oddechowych. Cała machina odruchu pracuje na jałowym biegu.

Suchy kaszel często pojawia się na początku infekcji wirusowej. Przez pierwsze 2-3 dni towarzyszy chorobom wirusowym górnych dróg oddechowych: zapaleniu gardła, tchawicy, oskrzeli, ale również grypie. Dokucza też przy alergii i astmie, bywa skutkiem wdychania smogu lub dymu z papierosów.

Kaszel mokry, czyli produktywny

Mokry kaszel to zazwyczaj drugi etap choroby. Pojawia się po kilku dniach infekcji, gdy w drogach oddechowych zaczyna się wytwarzać nienormalnie obfita wydzielina. Kaszel mokry jest głębszy, bulgoczący.

Podczas mokrego kaszlu jest odkrztuszana gęsta, lepka wydzielina, którą można odpluć. Dlatego kaszel mokry bywa też określany jako kaszel produktywny. Dzieci mimo, że tez mają mkry kaszel z reguły wydzieliny nie odpluwają tylko połykają, stąd ocena jej wyglądu jest niemożliwa.

Wydzielina często ma zabarwienie mlecznobiałe lub żółtawe. Podczas odkasływania słychać odrywanie się gęstej, wilgotnej substancji. Kaszel mokry pozwala usunąć ją i na jakiś czas oczyścić drogi oddechowe, co przynosi ulgę i ułatwia oddychanie.

Najczęściej towarzyszy infekcji bakteryjnej. Mokry kaszel pomaga ją zwalczać. Odkrztuszanie wydzieliny powoduje, że pozbywamy się jej z dróg oddechowych, a wraz z nią usuwane są żywe i martwe bakterie chorobotwórcze, które wywołały infekcję.

Jak leczyć suchy kaszel

Przede wszystkim należy leczyć chorobę, której kaszel towarzyszy. Natomiast sam suchy kaszel można i trzeba łagodzić, by nie męczył chorego, nie utrudniał mu oddychania i mówienia, nie zakłócał snu.

Przy suchym kaszlu stosuje się leki hamujące odruch kaszlowy. „Wyłączają” one automatyczny mechanizm powstawania tego rodzaju kaszlu.

Takie leki często mają dodatkowo w składzie substancje rozszerzające oskrzela, co ułatwia oddychanie.

Mogą też zawierać związki śluzowe powlekające drogi oddechowe, takie jak glicerol co łagodzi uczucie drapania i ciągłego podrażnienia.

Jak leczyć mokry kaszel

Przy mokrym kaszlu problemem jest nadmiar wydzieliny, która przeszkadza, drażni i utrudnia oddychanie.

Celem leczenia mokrego kaszlu nie jest – jak w przypadku suchego kaszlu – tłumienie odruchu, a jego pobudzenie, by ułatwić ewakuację śluzu.

Przy kaszlu mokrym działamy zatem odwrotnie niż przy kaszlu suchym: nie tłumimy kaszlu, tylko go stymulujemy.

Stosuje się więc środki mukolityczne, czyli leki powodujące, że wydzielina staje się rzadsza, bardziej płynna oraz mniej lepka. Dzięki temu łatwiej ją odkrztusić i oczyścić drogi oddechowe.

Pomocne są też leki o działaniu wykrztuśnym, czyli pobudzające i wzmacniające odruch kaszlowy.